هایپرپیگمانتاسیون چیست؟ آیا تا به حال نام آن را شنیده اید؟ نام دیگر این اصلاح لکه های پوستی است و شامل لکه ها و رنگدانه های تیره روی قسمت های مختلف پوست می شود. با این وجود دست ها و صورت بیش تر در معرض این مشکل قرار دارند. هایپرپیگمانتاسیون با چه علائمی همراه است و چه ظاهری روی پوست ایجاد می کند؟ آیا افرادی که با این مشکل رو به رو هستند، خطراتی پوست آن ها را تهدید می کند؟ برای آشنایی بیشتر با این نوع از لکه های پوستی تا انتها ما را همراهی کنید.

هایپرپیگمانتاسیون چیست و شامل چند نوع است؟

لکه های پوستی بیماری نیستند و به عنوان یک اصطلاح برای بیان تیرگی پوست به کار می روند. این مشکل می تواند در سه حالت تکه ای کوچک، منطقه ای گسترده یا کل بدن رخ دهد. افزایش لکه ها خطری برای بدن ایجاد نمی کند اما می تواند وجود یک بیماری دیگری را بیان کند. از علائم لکه های پوستی می توان به پوسته پوسته شدن، سوزش، خارش، گرما، تورم و قرمزی اشاره کرد. با این وجود علائم در همه افراد یکسان نیست و به اختلالات بدن، نوع پوست و شرایط هر فرد بستگی دارد. هایپرپیگمانتاسیون انواع مختلفی دارد اما به طور کلی رایج ترین لکه های پوستی شامل چند نوع هستند که عبارتند از:

• ملاسما: برخی بر این باورند که ملاسما در اثرات تغییرات هورمونی ایجاد می شود. معمولاً ملاسما در دوران بارداری رخ می دهد. این نوع از لکه های پوستی بیش تر در معده و صورت ظاهر می شود.
• لکه های خورشیدی: نام های دیگر لکه های خورشیدی، لکه های کبدی و عدسی های خورشیدی است. لکه های خورشیدی بر اثر قرار گرفتن طولانی مدت در برابر نور خورشید روی پوست ظاهر می شود. این نوع از هایپرپیگمانتاسیون روی قسمت هایی مانند دست ها و صورت که بیش تر در معرض خورشید قرار دارند، نمایان می شوند.
• ژنتیک: برخی افراد به دلایل ژنتیکی مستعد تیره شدن و ایجاد لکه روی پوست هستند. این افراد حتی با قرار گرفتن کوتاه مدت در برابر نور خورشید، پوستشان تیره و دارای لک می شود.
• لکه های ایجاد شده با مصارف دارو: داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی، تتراسایکلین ها و روان گردان از جمله داروهایی هستند که می توانند باعث پدید آمدن لکه های پوستی شوند.
• هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب: این نوع از لکه های پوستی به دلیل آسیب و التهاب وارد شده به پوست ایجاد می شود. آکنه، پسوریازیس و اگزما از این آسیب ها محسوب می شوند.‌

لکه های پوستی به چه دلیلی ظاهر می شوند؟

ملانین توسط سلول های پوستی تولید می شود. تولید بیش از حد ملانین یا رنگدانه عامل اصلی ایجاد هایپرپیگمانتاسیون است. عوامل مختلفی باعث تغییر تولید ملانین می شوند که شامل موارد زیر هستند.

• قرارگیری بیش از حد در برابر نور خورشید تولید ملانین را افزایش می دهد.
• در برخی موارد بارداری بر تولید هورمون ها تاثیر می گذارد. ملانین نیز یکی از همین هورمون ها است.
• عوارض برخی داروها مانند داروهای شیمی درمانی می تواند به صورت لکه های پوستی بروز پیدا کند.
• بیماری غدد درون ریز آدیسون که میزان ابتلای آن کم است نیز می تواند باعث بروز هایپرپیگمانتاسیون شود. در قسمت هایی از پوست مانند گردن، صورت و دست ها که در معرض نور خورشید هستند و قسمت هایی مانند آرنج و زانو که دارای اصطکاک هستند احتمال رخداد لکه های پوستی بر اثر آدیسون بیش تر است.

چه مواردی لکه های پوستی را بدتر می کند؟

نور خورشید و التهاب بدترین عامل برای کسانی است که به مشکل هایپرپیگمانتاسیون دچار هستند. این دو عامل خطر افزایش رنگدانه ها را روی پوست بیش تر می کنند. از همین جهت در فرآیند درمانی محافطت از نور خورشید به روش های مختلف الویت دارد.

علاوه بر نور خورشید و التهاب عوامل دیگری باعث تشدید لکه های پوستی می شوند. ضربات و آسیب هایی که به پوست وارد می شوند، در تشدید این مشکل پوستی موثر هستند. داروهای ضدبارداری یکی دیگر از عواملی است که تولید رنگدانه ها را افزایش می دهد. مصرف برخی داروها می تواند روی گسترش لکه های پوستی تاثیر بگذارد.

تشخیص و درمان هایپرپیگمانتاسیون

متخصص پوست با انجام معاینات فیزیکی به علت این مشکل پی می برد. برخی مواقع بیوپسی پوست با محدود کردن علت، مسیر تشخیص را آسان تر می کند. در ادامه پزشک به فرآیند درمان می پردازد. برخی از داروهای تجویز شده موضعی هستند و می توانند هایپرپیگمانتاسیون را درمان کنند. داروهای موضعی در خود هیدروکینون دارند که پوست را روشن تر می کند. البته استفاده مداوم از هیدروکینون پوست را تیره می کند و باید طبق دستور پزشک استفاده شود تا بدون عوارض باعث بهبود وضعیت پوست شود. رتینوئیدهای موضعی از دیگر داروهایی است که به روشن شدن پوست کمک می کند. هر دو دارو باید با مشورت پزشک استفاده شوند و چندین ماه طول می کشد تا تاثیر خود را به طور کامل روی پوست بگذارد و باعث بهبود هایپرپیگمانتاسیون شود.

علاوه بر دارو راهکارهای دیگری نیز وجود دارند. کرم ضد آفتاب را به صورت روزانه استفاده کنید. در صورتی که در معرض نور خورشید هستید، هر دو ساعت یک بار دوباره کرم را بزنید. در برخی موارد نور مرئی نیز به پوست آسیب می زند بنابراین باید از کرم ضد آفتاب معدنی استفاده کرد. لیزر درمانی نیز یکی از روش های درمان لکه های پوستی است که به علت مشکل بستگی دارد.

روش های پیشگیری از هایپرپیگمانتاسیون

راهکارهای محافظتی مختلفی برای این مشکل وجود دارد اما همیشه  نمی توان از پدیدار شدن آن پیشگیری کرد. همان طور که پیش تر نیز اشاره شد، خورشید خطر مهمی برای هایپرپیگمانتاسیون محسوب می شود و به همین دلیل بیش تر مراقبت ها برای این عامل توصیه شده است. برخی از روش های محافظتی عبارتند از:

• پوشیدن لباس هایی مانند کلاه های لبه دار که جلوی تابش مستقیم نور خورشید را می گیرند.
• از کرم های ضد آفتاب  با SPF  حداقل ۳۰ استفاده کنید تا از پوست در برابر نور خورشید محافظت شود.
• از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر نور آفتاب شدید است. در این ساعات از قرارگیری در معرض نور خورشید پرهیز کنید.
• کاهش یا قطع مصرف برخی داروها می تواند باعث پیشگیری از هایپرپیگمانتاسیون شود.